گل تاج خروس با نام علمي Amaranthus گونه پيچيده‌اي است كه حداقل ۷۵ گونه يك‌ساله و چندساله را شامل مي‌شود. بسياري از افراد گل تاج خروس را به‌عنوان گياه زينتي مي‌شناسند و بسياري حتي نمي‌دانند كه گل تاج خروس جزو گياهان خوراكي است كه مي‌توان آن را از طريق بذر تاج خروس پرورش داد.

شرايط نگهداري گل تاج خروس

اين گياه براي آب‌وهواي گرم در نظر گرفته‌شده و ۹۰ روز يعني حدود سه ماه طول مي‌كشد تا گياه شكوفا شود.

نور

گل تاج خروس به مكاني با نور كافي احتياج دارد، زيرا كم‌نور بودن باعث ريزش و كم‌رنگ شدن گل‌ها مي‌شود. البته اين گياه در برابر سايه نيز مقاوم است اما در آفتاب رشد و نمو بسيار خوبي دارد. اين گياه بيش از سايه به نور خورشيد نياز دارد.

خاك

خاك مناسب براي بذر تاج خروس خاك لومي شني حاصلخيز با زهكشي مناسب است. براي كاشت بهتر است خاك باغچه را با خاك كمپوست پيت ماس و كرم مخلوط كرده و تغذيه كنيد.

آبياري

آبياري اين گياه به اين منظور انجام مي‌شود كه خاك بايد هميشه مرطوب باشد و يكي از گياهاني است كه به آب نياز دارد اما آبياري زياد باعث پوسيدگي ريشه‌ها و نرم شدن ساقه‌ها مي‌شود. هر زمان كه خاك خشك شد گياه را آبياري كنيد. بهتر است آبياري عميق انجام شود تا آب به‌طور كامل به ريشه‌ها نفوذ كند. در روزهاي گرم تابستان هميشه خاك اين گياه را حفظ كنيد. هيچ‌گاه گياه نبايد چند روز روي زمين خشك باشد و هرگز نبايد در آب غوطه‌ور شود. بهترين زمان آبياري صبح است، زيرا اگر آب در اطراف گياه بماند، در طول روز خشك مي‌شود و ريشه‌ها زير آب نمي‌مانند.

كوددهي

هرگز خاك بذر تاج خروس را با كودهاي شيميايي مخلوط نكنيد، زيرا اين گياه به كودهاي شيميايي بسيار حساس است. خاك برگ پوسيده مناسب‌ترين خاك براي تاج خروس است. بهترين كود براي اين منظور كمپوست پوسيده است. فقط در فصل بهار مي‌توانيد از كودهاي پتاس و فسفر استفاده كنيد، زيرا اين مواد به شكوفه زدن گياه كمك مي‌كنند. بدانيد كه استفاده از كودهاي نيتروژنه باعث از بين رفتن گل‌ها مي‌شود.

دما

بهترين دما براي اين گل‌ها بين ۱۰ تا ۱۵ درجه است. در آب‌وهواي سردتر بهتر است اين گل‌ها را از يك ماه تا يك ماه و نيم قبل از آخرين سرماي زمستان در خانه نگه داريد. اين گياه بومي مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري نيز هواي گرم و خشك را به‌خوبي تحمل مي‌كند اما هواي سرد را تحمل نمي‌كند و باعث زرد شدن برگ‌ها مي‌شود. آسيب در دماي زير ۱۰ درجه مي‌بيند. بهترين دما براي اين گياه بين ۲۵ تا ۳۵ درجه است و دما را تا ۴۰ درجه به‌خوبي تحمل مي‌كند.

تكثير

اين گياه توسط بذر تاج خروس تكثير مي‌شود و شما مي‌توانيد آن را از اين طريق پرورش دهيد. در اين روش بايد چند بذر تاج خروس در عمق نيم تا يك سانتي‌متر در خاك مرطوب و سبك مخلوط با خاك برگ بكاريد. پس از كاشت بذر تاج خروس بر روي گلدان‌ها، يك پوشش پلاستيكي با سوراخ قرار داده و گلدان را در مكان گرم قرار دهيد. جوانه زدن بذر تاج خروس حدود ۱۰ تا ۱۵ روز طول مي‌كشد و پس از جوانه‌زني بايد پلاستيك را جدا كرد. آبياري بايد ملايم باشد تا بذر تاج خروس ها به اطراف حركت نكنند و فقط خاك مرطوب باشد. بهتر است در اين مرحله از اسپري آب براي آبياري استفاده شود.

بعد از جوانه زدن بذر تاج خروس گلدان را در مكاني با تابش غيرمستقيم آفتاب قرار دهيد و منتظر بمانيد تا جوانه‌ها به برگ تبديل شوند. بعد از ۹ روز مي‌توانيد گل‌ها را به بيرون منتقل كنيد. در روز اول، گلدان را به مدت ۴ ساعت به بيرون منتقل كنيد، در روزهاي بعد، هر روز دو ساعت به اين زمان اضافه كنيد و در نهايت پس از يك هفته تا هشت روز، گياه را كاملاً به بيرون منتقل كنيد. براي انتقال آن‌ها به باغ حتماً حدود ۴۰ سانتي‌متر بين اين گل‌ها بگذاريد زيرا اگر فاصله هر گياه كوتاه باشد گياه كوتاه رشد كرده و گل‌ها جمع مي‌شوند. بهترين زمان براي كاشت بذر تاج خروس از اسفند تا اواخر بهار است. حال، اگر مي‌خواهيد نهال‌هاي تهيه شده از اين گل‌ها را در باغچه يا گلدان‌هاي داخل خانه بكاريد، بهتر است اين كار را در ارديبهشت ماه با رعايت همان مراحل كاشت بذر تاج خروس در باغ انجام دهيد.

نكته: اگر به دنبال گياهي گل‌دار براي باغچه يا تراس مي‌گرديد تاج خروس بسيار مناسب است. حتماً آفتاب مي‌خواهد و هواي باز بيرون و خاكش هميشه خيس باشد. خاك باغچه+ پيت ماس+ ورمي كمپوست براي آن مناسب است.

هرس

هر زمان ساقه‌ها بيش‌ازحد طولاني و علفي هستند، بايد آن‌ها را كوتاه كنيد تا رشد بهتري داشته باشند. همچنين اگر گل‌هاي خشك روي گياه ديديد آن‌ها را برداريد.

گل تاج خروس جزو گياهان گل‌دار بوده كه داراي 60 گونه است. بعضي از گونه‌هاي آن با اين‌كه زيبا هستند ولي جزو علف‌هاي هرز شناخته مي‌شوند. گونه‌هاي تاج خروس سرشار از مواد معدني مانند كلسيم، پتاسيم، آهن، مس، منيزيم، فسفر و منگنز است. ميزان مناسب پروتئين و ليزين موجود در اين گياه براي سلامت موها و ناخن‌ها مفيد است. گياه تاج خروس باعث كاهش كلسترول شده و به‌اين‌ترتيب خطر سكته قلبي و بيماري‌هاي قلبي عروقي را كاهش مي‌دهد. برخي گونه‌هاي تاج خروس نيز به‌عنوان گياه زينتي شناخته مي‌شوند.گل تاج خروس داراي گلي شبيه به مغز انسان يا تاج و كاكل نوعي خروس با رنگ‌هاي اصلي تاج خروس قرمز و زرد است. تاج خروس دم روباهي يكي از انواع آن است. البته رنگ‌هاي نارنجي، صورتي و كرم هم دارد كه كمتر ديده مي‌شود. ارتفاع آن بين 40 الي 70 سانتي‌متر رشد خواهد كرد. اين گل نسبت به بيماري مقاوم بوده و مي‌توان در داخل منزل و يا در حياط منزل نيز كاشت بايد در نظر داشته باشيد كه خاك زهكشي مناسبي داشته باشد. از نظر خواص تاج خروس برگ تاج خروس به‌عنوان سبزيجات نيز استفاده مي‌شود و از نظر منبعي حدود 3 برابر شير كلسيم داشته و براي امراضي چون جلوگيري از خونريزي، درمان بيماري‌هاي خون، آبله‌مرغان، سرماخوردگي، عفونت‌هاي دستگاه ادراري نيز استفاده مي‌شود. همچنين گل تاج خروس سرشار از آنتي‌اكسيدان‌ها و مواد معدني است. براي قوه‌بينايي مفيد است و به‌راحتي هضم مي‌شود به خاطر اينكه حاوي ميزان قابل‌توجهي فيبر است. برگ‌هاي آن سرشار از (A،C،E،B2،B3،B5،B6، اسيدفوليك)، مواد معدني و اسيدآمينه‌ها است. اين گياه حاوي اسيدآمينه‌ مهم و ضروري به نام ليزين است كه در غلاتي مانند گندم، جو دو سر و غيره نيز وجود دارد. بهتر است بدانيد كه ميزان ليزين اين گياه دو برابر گندم است. البته خواص گل تاج خروس به همين‌جا ختم نمي‌شود. اين گياه سرشار از كلسيم، آهن و منيزيم است. دمنوش تاج خروس يكي از دمنوش هاي مورد استفاده است. مضرات تاج خروس. شايد برايتان جالب باشد كه بدانيد كلسيم، آهن و منيزيم آن در مقايسه با گندم به ترتيب 4 و 2 برابر است. برتري ديگر گل تاج خروس اين است كه فاقد گلوتن بوده و به همين دليل براي افرادي كه به اين ماده حساسيت دارند مناسب است.

نحوه كاشت گل تاج خروس

گل تاج خروس از آن دسته گل‌هايي است كه بذر آن به‌راحتي قابل تكثير است و يا كاشت يك‌ساله آن در سال‌هاي بعد نيز شاهد رويش گل‌هاي جديدي خواهيد بود. براي كشت مستقيم بايد تا اواسط بهار دست نگه‌داريد و سپس اقدام به كاشت بذر تاج خروس نماييد. ولي درصورتي‌كه مايليد نسبت به تهيه نشا اقدام كنيد لازم است ۶ تا ۸ هفته قبل از آخرين يخبندان اقدام به كاشت بذر گل تاج خروس در سيني نشا و يا بستر كشت نماييد. براي بستر كشت مي‌توانيد از خاكي با زهكش مناسب استفاده كنيد مخلوطي از پيت ماس كوكوپيت و پرلايت و يا خاك‌برگ خاك معمولي و شن نيز مناسب است. بستر كشت را تا جوانه زدن كه حدوداً ۱۰ تا ۱۵ روز است بايد مرطوب نگه داشت براي حفظ رطوبت مي‌توان از پوشش نايلوني كمك گرفت. در اين مدت دماي محيط بايد بين ۷۰ تا ۸۰ درجه فارنهايت باشد. بعد از جوانه زدن پوشش را برداشته و به گياه اجازه مي‌دهيم از نور محيط استفاده كند. بعد از دو تا ۴ برگي شدن گياهان و رفع خطر سرمازدگي (دماي حداقل شب بايد بيشتر ۵۵ در جه فارنهايت باشد) كم‌كم گياهان را به محيط بيرون منتقل كرده تا با دماي محيط بيرون ارتباط برقرار كنند از روز اول با ۴ ساعت بيرون ماندن گياه در روز شروع كرده و سپس به‌تدريج مدت بيرون ماندن رو هر روز اضافه مي‌كنيم تا بعد از يك هفته كه قادر خواهند بود شب را در محيط بيرون سپري كنند. اين گياهان جوان آماده انتقال به محيط باغچه مي‌باشند.

ابتدا كود دامي پوسيده را بر روي بستر باغچه مي‌ريزيم و به عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتي‌متر زيرورو مي‌كنيم تا مخلوط شود سپس اقدام به آبياري مناسب مي‌كنيم تا خاك كاملاً خيس شود. بعد از گذشت چند ساعت از آبياري بذرها را با فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتي‌متر از يكديگر در عمق ۰٫۵ تا ۱سانتي‌متري قرار مي‌دهيم و بر روي آن خاك قرار مي‌دهيم. سپس به‌آرامي اقدام به آبياري مي‌كنيم به‌طوري‌كه بذرها جابجا نشود و منتظر سبز شدن آنها مي‌مانيم. تا قبل از جوانه‌زني خاك هرگز خشك نشود.

براي كاشت مستقيم بذر تاج خروس در گلدان ابتدا مطمئن مي‌شويم كه ته گلدان سوراخ‌هاي مناسبي براي خروج آب اضافي دارد. سپس به ارتفاع ۴ سانتي‌متر كف آن ماسه درشت مي‌ريزيم و سپس گلدان را با تركيب خاكي كه آماده كرده‌ايم پر مي‌كنيم و خوب آبياري مي‌كنيم تا خاك نشست كند و آب از ته گلدان خارج شود. اكنون بذرها را در عمق ۲ برابر طول بذر (حدوداً ۰٫۵ تا ۱ سانتي‌متر) و در فواصل ۵ تا ۱۰ سانتي‌متري مي‌كاريم و روي آن را با كمپوست پوسيده يا همان تركيب خاك اصلي پر مي‌كنيم و به آرامي آبياري مي‌كنيم. بهتر است با افشانه يا اسپري آبياري شود تا بذرها جابجا نشود. تا قبل از جوانه‌زني بذرها اجازه ندهيد خاك خشك شود و هميشه مرطوب باشد. بعد از جوانه‌زني بذرها بايد گلدان در جاي پرنور باشد. اگر اقدام به نگهداري گلدان در آپارتمان مي‌كنيد بايد توجه نمود كه ميزان نور دريافتي روزانه ۷ تا ۸ ساعت باشد. آبياري گياه بايد هر چند روز يك‌بار هنگامي‌كه سطح خاك كمي خشك شد انجام شود. تا قبل از جوانه‌زني بذرها و درصورتي‌كه هوا خيلي گرم نبود مي‌توانيد گلدان را با مشما شفاف كاور كنيد (بپوشانيد) تا با بالا رفتن رطوبت و دما جوانه‌زني سريع‌تر اتفاق بيفتد.